Hoewel we in de volksmond vaak spreken over “anabole steroïden” is de correcte term eigenlijk androgene anabole steroïden of kortweg AAS. Anabole steroïden zijn synthetisch bewerkte vormen van het mannelijke geslachtshormoon testosteron. Er zijn in de loop van de jaren erg veel soorten AAS ontwikkeld die allemaal een andere werking hebben. Er zijn echter een aantal variabelen die bij elke soort AAS een rol spelen.
We gaan in dit stuk bekijken wat er eigenlijk allemaal gebeurt in je lichaam als je anabole steroïden introduceert. We observeren het belang van de factoren die op fysiologisch gebied van invloed zijn op je lichaam en waardoor dat eigenlijk komt.
Om dit beter te leren begrijpen zullen we als eerste afzonderlijk gaan kijken naar de drie woorden waaruit het begrip androgene anabole steroïden bestaat. Zo beginnen we bij de basis en gaan daarna bekijken waardoor deze middelen zo krachtig en effectief werken voor bodybuilders.
Androgeen
Met het woord androgeen bedoelen we simpel gezegd mannelijke eigenschappen. Deze ontwikkelen zich als gevolg van de aanwezigheid van mannelijke hormonen in het lichaam. Het woord bestaat eigenlijk uit 2 delen: andros betekent “man” en genesis betekent “ontwikkeling”.
Je kan deze ontwikkeling van mannelijke eigenschappen heel goed zien bij mannen die in de pubertijd komen. Waar een kind nauwelijks mannelijke eigenschappen heeft ontwikkelen mannen die in de pubertijd komen een verhoogde aanmaak van het mannelijke geslachtshormoon testosteron. Hierdoor ontwikkelen mannen in de pubertijd in korte tijd een aantal duidelijk mannelijk eigenschappen, waaronder:
- Een verhoogd libido
- Meer haar op gezicht en lichaam
- Een zwaardere stem
- Erecties
- De ontwikkeling van sperma
Je kunt een aantal van deze eigenschappen vaak ook zien bij vrouwen die relatief grote hoeveelheden AAS nemen met als doel meer spiermassa te winnen. Het toedienen van deze hormonen zorgt ook bij vrouwen voor de ontwikkeling van meer mannelijke kenmerken.
Anabool
Het woord anabool heeft betrekking tot het opbouwen van weefsel. Dit kan als biologische term over meerdere zaken gaan. In de context van bodybuilding bedoelen we er echter het opbouwen van spiermassa mee. Dit is de reden waarom de meeste gebruikers van AAS hormonen toedienen. Ze willen meer spiermassa ontwikkelen.
De anabole eigenschappen van AAS bouwen meer spiermassa op in het lichaam door het vergroten van de eiwitsynthese in het lichaam. Simpel gezegd het gebruiken van eiwitten om spieren op te bouwen. Ze verhogen dus de mate waarmee je spiermassa op kunt bouwen.
Steroïde
Het laatste woord in het begrip AAS – namelijk steroïde – verwijst naar een groep moleculen wiens chemische structuur uit vier koolstofringen bestaat en cholesterol als basisstof heeft. Het is dus eigenlijk meer een verzamelnaam voor een type molecuul.
Als je dit basismolecuul – het sterolskelet – in structuur aanpast, dan kun je allerlei verschillende steroïden ontwikkelen die allemaal een andere werking en taak hebben. Je kunt een sterolskelet eigenlijk het beste vergelijken met een soort kapstok. Je kunt er allerlei zaken aanhangen, waardoor het molecuul een specifieke structuur en werking krijgt. Op deze manier is het mogelijk om verschillende soorten AAS te ontwikkelen.
Zeker niet alle steroïden zijn overigens (stimulerende) hormonen. Steroïde verwijst naar de opbouw – zoals we dat hiervoor hebben aangegeven – van een molecuul. Niet per se naar de functie die het in het lichaam uitvoert.
Androgene receptoren
Indien je gebruik maat van anabole steroïden om meer spiermassa te ontwikkelen, dan moet je lichaam dit ook daadwerkelijk herkennen. Maar hoe weet je lichaam eigenlijk dat het aan de hand van deze hormonen meer en sneller spiermassa moet opbouwen?
AAS zijn eigenlijk signaalstoffen. Ze zorgen ervoor dat een aantal taken in het lichaam worden aangepast aan de hand van de hoeveelheid die je lichaam detecteert. Dit wordt bepaald door zogenaamde androgene receptoren (AR) die zich – onder andere – in de spiercellen bevinden.
De AAS moleculen verbinden zich hiervoor aan androgene receptoren. De hoeveelheid aanwezige hormenen die zich binden aan deze receptoren, verandert de gen expressie van een cel. Met het oog op bodybuilding wordt de eiwitsynthese verhoogd. Je geeft door het verhogen van deze hormonen eigenlijk groen licht aan je spieren om zich meer te ontwikkelen dan normaal het geval zou zijn.
Verhoudingen tussen androgene en anabole werking
Je weet nu het verschil tussen androgene en anabole eigenschappen. De meeste soorten AAS hebben allemaal een andere verhouding van deze eigenschappen. Dit ligt er maar net aan welke eigenschappen aan het sterolskelet zijn toegevoegd.
Sommige middelen werken sterk androgeen, waar andere middelen vooral veel anabole uitwerkingen hebben op het lichaam. De samenstelling van het molecuul heeft dus een sterke invloed op de werking van anabole steroïden in het lichaam. Hierdoor hebben alle verschillende soorten AAS een geheel eigen manier van werken.
Als je besluit gebruik te maken van anabole steroïden, dan is het dus van groot belang dat je goed nadenkt naar welke van deze eigenschappen je eigenlijk op zoek bent. Je zoekt namelijk naar middelen die het best passen bij jouw persoonlijke doelen en die je daarnaast goed kan verdragen.
Om dit concept wat concreter in kaart te brengen is er een numeriek systeem dat de verhoudingen tussen androgene en anabole eigenschappen in cijfers weergeeft. Hierbij wordt de verhouding die testosteron kent als uitgangswaarde genomen. De verhouding van testosteron is 100:100. Door verhouding van andere middelen hiernaast te leggen kun je bepalen welke eigenschappen het heeft in vergelijking met testosteron.
Dit is erg handig als je een keuze wilt maken tussen de verschillende soorten AAS. Het is bovendien er nuttig als je van plan bent meerdere middelen tegelijkertijd te gebruiken. Je hebt op deze manier een concreet en helder overzicht wat de uitwerking van bepaalde middelen is in het lichaam.
Wat is aromatiseren?
Het begrip aromatiseren is afgeleid van een enzym genaamd aromatase. Dit enzym zet testosteron – of hormonen die hiervan zijn afgeleid – om in een hormoon uit de oestrogeengroep. Oestrogeen is het vrouwelijke geslachtshormoon dat een compleet andere functie heeft. Dit gebeurt om de verhouding tussen deze hormonen in balans te houden.
Indien je echter onnatuurlijk grote hoeveelheden AAS aan het lichaam introduceert dan zal aromatase ook meer van deze hormonen omzetten in oestrogeen. Dit is echter niet gunstig voor de doelen die een bodybuilder heeft en kan ook vervelende bijwerkingen als gevolg hebben.
Niet elke soort AAS aromatiseert overigens even sterk. Het is dus een van de factoren waar je rekening mee kan houden als je een keuze maakt in de middelen die je gaat gebruiken als het gaat om bijwerkingen als gevolg van het gebruik van anabole steroïden.
Je kan aromatiseren wel tegengaan. Dit doe je door zogenaamde aromataseremmers te nemen. Deze blokkeren het aromatase enzym waardoor er minder omzetting naar oestrogeen zal plaatsvinden. Het is ook mogelijk om zogenaamde SERMs te gebruiken. Deze blokkeren de receptoren die oestrogeen detecteren. Het hormoon wordt dus wel meer aangemaakt, maar je lichaam merkt het minder goed op.
Overige bijwerkingen
Anabole steroïden doen in je lichaam niet alleen de taken waarvoor je ze gebruikt. Hormonen hebben meestal namelijk meerdere taken in het lichaam. Als je er meer van in je systeem hebt dan zal dit niet alleen invloed hebben op de zaken die jij voor ogen hebt – bij bodybuilders is dit sneller en meer spiermassa opbouwen.
Dit komt omdat niet alleen spiercellen receptoren hebben waaraan AAS zich kunnen binden. Deze zijn ook te vinden in andere delen van je lichaam. Voorbeelden hiervan zin bijvoorbeeld je huid en je hersenen. Je hebt het niet helemaal voor het kiezen, waardoor AAS ook andere zaken beïnvloeden.
Dit noemen we bijwerkingen. Dit zijn eigenlijk taken die je lichaam gaat uitvoeren zonder dat dit gewenst is. Deze bijwerkingen kunnen vaak vervelend zijn. Dit een een van de redenen waarom het gebruik van anabole steroïden niet alleen maar voordelen kent. Er is altijd een prijs die je betaald.
Naast het binden aan andere receptoren kunnen AAS ook worden gemetaboliseerd naar andere metabolieten (in essentie restproducten). Deze kunnen ook weer een aantal ongewenste functies in het lichaam activeren. Er zijn dus meerdere manieren waardoor je ongewenste bijwerkingen kunt ervaren. Het is uiteraard zaak deze zoveel mogelijk te beperken.
Je kan bij bijwerkingen bijvoorbeeld denken aan veelvoorkomende zaken als:
- Gynecomastia
- Acne
- Haaruitval
- Verslechterde cholesterolverhoudingen
Wat is nakuren?
Als je AAS – dus testosteron of een verwante stof – aan het lichaam introduceert dan zal je lichaam zelf minder testosteron gaan aanmaken. Je hersenen en je teelballen reageren namelijk op de in het lichaam aanwezige hoeveelheid testosteron.
Als je hersenen opmerken dat er voldoende testosteron in het lichaam aanwezig is, dan zullen de teelballen de opdracht krijgen te stoppen met het produceren ervan. Je lichaam reageert zoals het hoort op een nieuwe situatie. Dit noem je in medische termen hypogonadisme.
Deze situatie is uiteraard niet positief. Het is belangrijk om maatregelen te nemen die deze situatie voorkomen en oplossen zodat je lichaam na je kuur normaal blijft functioneren. Het is daarom van belang dat je na het kuren een periode inlast waarin je deze situatie adresseert. Deze periode noemen we een nakuur.
Er zijn verschillende manieren waarop je hypogonadisme tegen kan gaan. Dit is afhankelijk van de lengte van je kuur, de gebruikte middelen en de bijwerkingen waar je mee te maken hebt. Geef de invulling van je nakuur in ieder geval veel aandacht en neem de tijd deze goed toe te passen.